بزرگنمایی:
کارگران در ده‌ها متر زیر حرم امام رضا(ع) مشغول کارند تا هم ایستگاه‌های مترو و BRT را به هم برسانند و هم ظرفیت پارکینگ حرم را ۲۴۰۰ واحد اضافه کنند. آنها طوری کار می‌کنند که خللی در زیارت زائران حرم پیش نیاید و صدایی به گوش نرسد!
به گزارش کیمیای شرق آنلاین، حرم نورانی امام رضا (ع) به عنوان بزرگترین بنای جهان اسلام در حالی شرایط آرامی برای زیارت دارد که همزمان با این امر پروژه‌های مختلفی در آن در حال اجراست و بسیاری از این پروژه‌ها در زیر زمین انجام می‌شود و زائران از آنها بی‌خبرند. در واقع، هنگامی که زوار با آرامش به امر زیارت می‌پردازند، ده‌ها کارگر و متخصص، چند ده متر پایین‌تر مشغول کارند.
پروژه مسقف کردن صحن بزرگ جمهوری اسلامی حرم مطهر امام رضا (ع) هم از جمله طرح‌های بزرگ آستان قدس رضوی است که مطالعات آن انجام شده و عملیات احداث آن به زودی آغاز می‌شود. در این صورت، این صحن در آینده به رواق تبدیل می‌شود.
صحن جمهوری اسلامی که در غرب حرم امام رضا (ع) واقع شده کار احداث آن سال 1360 آغاز شد و سال 1368 به بهره‌برداری رسید. این صحن 33 سال پذیرای زائران حرم رضوی است و قرار است به صورت رواقی مسقف در اختیار زوار قرار گیرد. پیش از این هم در سال 1381 صحن بزرگ امام خمینی (ره) به منظور تسهیل امر زیارت مسقف شد و به رواق امام خمینی (ره) تغییر نام داد.
برای آشنایی با این برنامه‌ها و طرح‌ها، خبرنگار خبرگزاری فارس، دقایقی با خلیل‌الله کاظمی، رئیس سازمان فنی و نگهداری حرم مطهر رضوی به گفت‌وگو نشست که در ادامه می خوانید.
صحن جمهوری اسلامی مسقف می‌شود
یکی از طرح‌هایی که این روز‌ها صحبت از اجای آن است، موضوع مسقف شدن صحن جمهوری اسلامی است، ابتدا از این طرح بگویید و اینکه عملیات احداث آن کی آغاز می‌شود؟
پروژه پیش‌بینی شده برای اجرا در صحن جمهوری اسلامی، مسقف کردن این صحن است که مطالعات طرح مسقف شدن صحن و تبدیل آن به رواق سرپوشیده به عنوان فضای زیارتی ویژه زائران امام رئوف (ع) انجام شده و ان‌شاءالله در سال جاری وارد فاز اجرایی و عملیاتی آن خواهیم شد. به این صورت، فضای سرپوشیده حرم افزایش یافته صحن جمهوری اسلامی با تبدیل شدن به رواق مسقف در شرایط مختلف پذیرای زائران خواهد بود.
تلاش برای تأمین آرامش و رفاه زائران
وقتی صحن به رواق تبدیل شود، یکی از موضوعات مهم آن سرمایش و گرمایش است، برای این رواق و دیگر فضاهای مسقف حرم پیش‌بینی تأسیسات برودتی و حرارتی به چه صورت است؟
ایجاد آرامش و رفاه برای زائران از مهمترین رسالت‌های سازمان فنی و نگهداری حرم مطهر امام رضا (ع) است، نگهداری از تأسیسات حرم مطهر از جمله 35 موتورخانه اصلی و فرعی که برای تأمین سرمایش و گرمایش رواق‌ها و سایر اماکن استفاده می‌شود، از جمله این خدمات است
حفاظت و صیانت از هنرهای اسلامی به کار رفته در حرم مطهر رضوی و همچنین ایجاد آرامش و رفاه برای زائران از مهمترین رسالت‌های سازمان فنی و نگهداری حرم مطهر امام رضا (ع) است. نگهداری از تأسیسات حرم مطهر از جمله 35 موتورخانه اصلی و فرعی که برای تأمین سرمایش و گرمایش رواق‌ها و سایر اماکن استفاده می‌شود، یکی از خدمات این سازمان است و در کنار آن، اقداماتی همچون بهره‌گیری از هنرهایی همچون کاشی‌کاری و گچ‌کاری در انجام تزئینات صحن‌ها و رواق‌ها، افزودن فضاهای خدماتی و رفاهی داخل حرم به فضاهای زیارتی، تأسیس پله برقی و وضوخانه در رواق دارالولایه، از دیگر اقدامات این سازمان برایی ایجاد آرامش و رفاه حال زائران به شمار می‌رود.
تکمیل موزه جامع امام رضا (ع) تا 1406
گسترش و تکمیل موزه رضوی یکی از پروژه‌های حرم است که بسیاری منتظر تکمیل آن هستند. این کار در چه مرحله‌ای قرار دارد؟ و چه زمانی به بهره‌برداری می‌رسد؟
بله واقعا پروژه مهمی است که سازمان فنی و نگهداری حرم مطهر رضوی در دست اجرا دارد. موزه جامع امام رضا (ع) پروژه عظیم و مهم فرهنگی است که 65 هزار متر مربع وسعت دارد و طبق برنامه‌ریزی در سال 1406 به بهره‌برداری خواهد رسید. پس از تکمیل این پروژه، آثار کهن و گران‌بها به نمایش درآمده در موزه قرآن و موزه مرکزی به موزه جامع امام رضا (ع) منتقل می‌شود و علاوه بر این سایر اشیاء تاریخی و گران‌بها که به دلیل نبود فضای کافی در خزانه نگهداری می‌شود هم در این موزه به نمایش گذاشته خواهد شد.
اجرای سه پروژه در صحن پیامبر اعظم (ص)
موضوع ترمیم یا تعویض سنگفرش‌های صحن پیامبر اعظم (ص)، روشنایی آن، نصب سایه‌بان و... هم مدتی است مطرح است. آیا این پروژه هم اجرایی می‌شود؟
برای صحن پیامبر اعظم سه پروژه تعریف شده که شامل تعویض سنگفرش‌ها، مسقف‌سازی بخش میانی و نورپردازی صحن پیامبر اعظم (ص) است که اکنون در دست مطالعات است و به زودی وارد فاز اجرا می‌شود. همچنین در کنار این سه پروژه که در دستور کار سازمان فنی و نگهداری حرم مطهر رضوی قرار دارد، موضوع تقویت روشنایی صحن‌های کوثر، جمهوری اسلامی و پیامبر اعظم (ص) نیز به زودی انجام خواهد شد.
همچنین با هدف ارتقاء سطح روشنایی حرم مطهر، اجرای طرح روشنایی و نورپردازی ویژه برای کل حرم نیز در دستور کار قرار گرفته است. علاوه بر ارتقاء روشنایی عمومی در صحن‌ها و فضاهای غیرمسقف حرم مطهر، به روزرسانی سیستم‌های روشنایی و زیرساخت‌ها به منظور بهینه‌سازی مصرف انرژی، هدف مهم اجرای این پروژه است.
پروژه زیرسطحی شیخ بهایی با 43 هزار مترمربع زیربنا
پروژه بست شیخ بهایی به عنوان یکی از پروژه‌های بزرگ آستان قدس در دست اجرا است. این پروژه اکنون در چه مرحله‌ای است، مساح آن چقدر است و شامل چه بنا‌ها و امکاناتی می‌شود؟
پروژه توسعه زیرسطحی بست شیخ بهایی یکی از پروژه‌های مهم حرم است. این پروژه در حدفاصل صحن غدیر و قدس با زیربنای 43 هزار متر مربع و با هدف افزایش فضای زیارتی سرپوشیده و اتصال به رواق‌های زیرسطحی مجموعه سرداب و مدفن در حال اجراست که شامل رواق زیرسطحی به مساحت 8 هزار مترمربع، وضوخانه و سرویس بهداشتی و قبور طبقاتی خواهد بود.
افزایش خدمات عمومی با اجرای پروژه میدان ضلع قبله
پروژه میدان ضلع هم دیگر پروژه عمرانی حرم است که عملیات احداث آن با هدف ساماندهی مسیر تشرف زائران از ورودی‌های اصلی، افزایش فضای زیارتی، تأمین پارکینگ عمومی در ترازهای زیرسطحی، هماهنگ شدن طرح ایستگاه قطار شهری با میدان شهدا و تأمین ایستگاه‌های حمل و نقل عمومی به زودی آغاز می‌شود
پروژه میدان ضلع هم پروژه بزرگ عمرانی حرم است که عملیات احداث آن با هدف ساماندهی مسیر تشرف زائران از ورودی‌های اصلی، افزایش فضای زیارتی، تأمین پارکینگ عمومی در ترازهای زیرسطحی، هماهنگ شدن طرح ایستگاه قطار شهری با میدان شهدا و تأمین ایستگاه‌های حمل و نقل عمومی به زودی آغاز خواهد شد. همچنین پروژه نمای ضلع قبله، حدفاصل ورودی‌های باب الجواد (ع) و باب‌الرضا (ع) نیز با هدف توسعه فضاهای خدماتی و نماسازی متناسب با معماری حرم مطهر رضوی آغاز شده و تا اواسط سال آینده به بهره‌برداری خواهد رسید.
پروژه یکسان‌سازی عرصه مقابل صحن غدیر با مسیر آیت‌الله طبسی نیز با اهدافی همچون رفع محدودیت تردد در عرصه مقابل صحن و ساماندهی آشفتگی تردد اجرایی شده است که مساحت آن 9 هزار متر مربع است که و شامل گودبرداری و اجرای سازه، اجرای سنگ فرش، ایجاد فضای سبز و اجرای تأسیسات مکانیکی و برقی خواهد بود. همچنین اجرای سنگفرش در حدفاصل بست‌های طبرسی و شیرازی یکی دیگر از پروژه‌های سازمان فنی و نگهداری حرم مطهر رضوی است که به زودی به بهره‌برداری می‌رسد.
تعویض سنگفرش‌ها و بازطراحی سقاخانه صحن انقلاب
یکی از مشکلات زائران، تعویض سنگفرش‌های صحن انقلاب بود که گویا به دلایل پیش‌بینی نشده‌ای مانند نفوذ رطوبت و... اتفاق افتاد. این کار در چه مرحله‌ای است؟
پروژه تعویض سنگفرش صحن انقلاب با توجه اتمام عمر مفید سنگفرش‌ها و همچنین نفوذ آب باران به رواق زیرسطحی دارالحجه که منجر به آسیب دیدن تزئینات آن شد، آغاز شد. تعویض سنگفرش‌های صحن انقلاب اسلامی عملیاتی است که بخش نخست آن در ضلع غربی صحن در حال انجام است و علاوه بر این، طراحی مجدد سقاخانه، مقرنس‌کاری ایوان‌ها و نورپردازی هشتی‌های نیمه طبقه نیز در این صحن انجام می‌شود.
اِلِمان جدید ورودی رواق دارالحجه در حرم امام رضا (ع)
عملیات احداث المان جدید ورودی رواق دارالحجه نیز یکی دیگر از پروژه‌هایی است که عملیات احداث آن، متناسب با معماری اسلامی توسط سازمان فنی و نگهداری حرم مطهر رضوی از چند ماه قبل آغاز شد و به تازگی به پایان رسیده است. طراحی و ساخت المان قدیمی ورودی رواق دارالحجه به دلیل هم‌خوانی نداشتن با نماهای اطراف آن همچون ایوان نقاره‌خانه و ایوان ساعت، نمای ورودی صحن آزادی و صحن جمهوری و معماری مهمانسرای حضرت رضا (ع) نیازمند تغییر بود که این کار مدتی است آغاز شده و بزودی به بهره‌برداری می‌رسد.
مرمت گنبد مسجد گوهرشاد تا آخر سال انجام می‌شود
گنبد مسجد گوهرشاد هم مدتی است که در دست تعمیر است. این پروژه شامل چه مواردی است و چه زمانی به پایان می‌رسد؟
تکمیل و مرمت گنبد مسجد گوهرشاد از دیگر پروژه‌های عمرانی در دست اجراست که با هدف اصلاح آسیب‌ها، ترمیم جداشدگی کاشی از جداره، اصلاح وضعیت ترک‌ها و رسوب‌زدایی کاشی‌های گنبد این مسجد تاریخی اجرایی شده و تا پایان سال 1401 به سرانجام خواهد رسید.
طراحی کتیبه خط برای رواق‌ها
یکی دیگر از پروژه‌ها، طراحی کتیبه خطوط رواق‌هاست که در رواق‌های دارالولایه، دارالاخلاص، راهرو خالصی و صحن انقلاب اسلامی اجرا می‌شود. کتیبه‌خط‌های طراحی شده برای این رواق‌ها حدود 300 متر است که 70 متر آن نصب شده و باقی آن نیز در حال اجراست.
افزایش 1100 ظرفیت پارک و هوشمندسازی پارکینگ‌های زیرگذر
یکی از مشکلات جدی زائران، موضوع کمبود پارکینگ‌های حرم است. کی و چطور قرار است این مشکل برای زائران برطرف شود؟
پارکینگ‌های زیرگذر حرم مطهر به جز پارکینگ ویژه خدام، دارای بیش از 2 هزار و 400 ظرفیت پارک خودروست که با دستور اخیر تولیت آستان قدس رضوی، تمام این ظرفیت صرفاً در اختیار زائران عزیز قرار گرفته است. در حال حاضر هوشمندسازی پارکینگ‌های زیرگذر حرم مطهر رضوی را در دستور کار داریم که یکی از مزیت‌های آن، ارائه لحظه‌ای اطلاعات در خصوص وضعیت خالی یا پر بودن آن‌هاست که زائران بزرگوار را برای مراجعه به پارکینگ‌ها راهنمایی خواهد کرد.
برنامه بلند مدت پیش‌بینی شده برای تبدیل پارکینگ‌های زیرگذر حرم مطهر رضوی به رواق زیر سطحی دیگر طرح آستان است که پس از تکمیل پروژه ضلع قبله که در سه سطح اجرایی خواهد شد و شامل پارکینگ عمومی با ظرفیت 2 هزار و 400 جای پارک، پایانه اتوبوس و تاکسی و همچنین زیرگذر متصل به حرم مطهر است
برنامه بلند مدت پیش‌بینی شده برای تبدیل پارکینگ‌های زیرگذر حرم مطهر رضوی به رواق زیرسطحی دیگر طرح آستان است که پس از تکمیل پروژه ضلع قبله که در سه سطح اجرایی خواهد شد و شامل پارکینگ عمومی با ظرفیت 2 هزار و 400 جای پارک، پایانه اتوبوس و تاکسی و همچنین زیرگذر متصل به حرم مطهر است، پس از آن اقدامات لازم برای تبدیل پارکینگ‌های فعلی زیرگذر به رواق زیرسطحی انجام خواهد شد.
درباره دیگر برنامه‌ها و طرح‌های حرم نورانی امام رضا (ع) توضیح دهید.
راه‌اندازی 13 اتاق تشرف و ساماندهی 5 هزار مترمربع از بام‌ها
ایجاد فضای کتابخوانی در رواق‌ها با هدف ترویج فرهنگ مطالعه، راه‌اندازی 13 اتاق تشرف ویژه خواهران برای امانت دادن چادر، نوسازی تابلوهای راهنما در تمام اماکن متبرکه، طلاکاری و نقره‌کاری 14 درب سنتی، ساماندهی و زیباسازی بیش از 5 هزار متر مربع از بام‌ها و ... از دیگر پروژه‌های در حال اجرای سازمان فنی و نگهداری حرم مطهر رضوی است.
یکسان‌سازی 389 تابلوی اطلاع رسانی و راهنمای زائر
ساماندهی تابلوهای اطلاع‌رسانی و راهنمای زائر، دیگر پروژه‌ای است که در این راستا 389 تابلوی اطلاع‌رسانی و 16 تابلوی اذن ورود ساماندهی خواهد شد و با ویژگی‌هایی همچون هماهنگ کردن چیدمان آنها با معماری حرم مطهر، طراحی فونت و استفاده از علائم تصویری ویژه همراه خواهد بود.
طراحی المان‌های مناسب برای گیت‌های گام به جلو
طراحی المان برای گیت‌های هدایت که قبل از ورودی‌های اصلی حرم مطهر ایجاد شده طرح دیگر آستان است که زیباسازی این گیت‌ها که گیت‌های گام به جلو نام دارد، در دستور کار قرار گرفته تا با فضای معماری اسلامی حرم مطهر تناسب داشته باشد. به این منظور 13 اِلمان گیت گام به جلو در حال طراحی و ساخت است که تا 8 ماه آینده تکمیل و نصب خواهند شد.